Ponieważ wiele osób odwiedzających Moją Szufladę nie lubi oglądać materiałów video, poniżej umieszczam podsumowanie nowości dostępnościowych w iOS13, które przygotowałem do wrześniowego numeru Mój Mac Magazyn. Może od premiery iOS13 udało się Wam odnaleźć jakieś kolejne nowości, których nie udało mi się wcześniej odkryć? Jeśli tak, to podzielcie się nimi w komentarzach. A puki co zapraszam do lektury.
Nowości dostępnościowe w iOS13
Przyszedł wrzesień, a wraz z nim kolejna, przez wiele osób z ogromną niecierpliwością wyczekiwana, nowa wersja systemu operacyjnego iOS, oznaczona liczbą 13. Na szczęście, po przeanalizowaniu najmłodszego systemu mobilnego od Apple, z czystym sumieniem mogę napisać, że tym razem trzynastka nie będzie pechowa. W tej wersji pojawiło się dość sporo zmian i nowości z obszaru dostępności, więc zapewne każdy użytkownik o specjalnych potrzebach znajdzie dla siebie coś interesującego.
Poniżej przedstawiam listę zmian i nowości z obszaru dostępności, jakie udało mi się znaleźć w najnowszym systemie iOS. Jestem jednak pewien, że nie jest to kompletna lista. Dlaczego? Ponieważ co jakiś czas sam natrafiam na kolejne usprawnienia i nowe opcje. Myślę, że pełna lista zmian zostanie skompletowana dopiero po kilku tygodniach od wypuszczenia oficjalnej wersji, gdy tysiące użytkowników, w domowym zaciszu, zajrzy pod każdy bajt i rozłoży ten system na części pierwsze.
Zacznę od tego, że w iOS13 gołym okiem widać, iż Dostępność dosłownie zyskała na znaczeniu. Przejawia się to przeniesieniem ustawień dostępności z sekcji Ogólne, do głównego drzewa ustawień. Wspominam o tym tylko dlatego, aby osoby przyzwyczajone do lokalizacji Dostępności w ogólnych ustawieniach, nie poczuły się zdezorientowane gdy jej tam nie zastaną.
Jak zwykle, najwięcej zmian dotyczy sekcji Widzenie, i ustawień programu odczytu ekranu VoiceOver.
W opcjach Mowy, czytnik ekranu otrzymał możliwość wykrywania zadeklarowanego języka treści, a następnie przełączania domyślnej syntezy mowy, na taką, która odpowiadać będzie językowi danej treści. Innymi słowy, od tej pory w sposób automatyczny np. polskie aplikacje mogą być odczytywane polskim syntezatorem mowy, francuskie francuskim, angielskie angielskim itd.
W opcjach Szczegółowości pojawiła się rozbudowana zakładka Interpunkcja. Poza dotychczasową możliwością wybrania odczytu jednej z predefiniowanych grup interpunkcji, aktualnie użytkownik może stworzyć sobie własną grupę interpunkcji, np. do używania przy korekcie tekstu. Ciekawą opcją jest również możliwość eksportu oraz importu takich grup do, oraz z iCloud.
W iOS13 wiele funkcji przemianowano. I tak np. opcja Przeczytaj wykryty tekst aktualnie nazywa się Mów wykryty tekst i opisuj obrazki. Przy czym działanie akurat tej funkcji się nie zmieniło, i nadal odpowiada ona za określanie, czy tekst wykryty automatycznie i opisy wizualne rzeczy z fokusem są odczytywane użytkownikowi.
Za to nowe możliwości otrzymało Pismo Braille’a. Wcześniej rodzaj alfabetu brajla (polski, angielski itd.) determinowany był poprzez język klawiatury ekranowej. W iOS13 odpowiada za to osobna funkcja o nazwie Tabelę Braille’a. Domyślnie dodana jest tylko jedna, odpowiadająca językowi systemu. Jeśli użytkownik posiada klawiatury ekranowe w innych językach, to w tych samych językach zainstalowane zostaną Tabele Braille’a. Różnica polega na tym, że nowe tabele można dodawać niezależnie od klawiatur ekranowych, a także zmieniać je jednym gestem z poziomu wirtualnego pokrętła, nie przestawiając klawiatury ekranowej.
Dodatkowy smaczek dla osób korzystających z fizycznych klawiatur brajlowskich stanowi opcja umożliwiająca zmianę czasu odbicia klawisza. Domyślnie jest to 0,5 s.
Kolejną nowość odnajdziemy w zakładce Dźwięk. Pojawił się tam nowy przycisk o nazwie Dźwięki i haptyka. Został on nazwany dokładnie tak samo jak przycisk w głównym drzewie ustawień iOS, ale otwiera zupełnie inny zakres ustawień. Generalnie w tym wypadku chodzi o dodatkowe dźwięki generowane przez sam program odczytu ekranu VoiceOver.
Dotychczas użytkownik posiadał tylko możliwość włączenie i wyłączenia tych odgłosów, za pomocą opcji Wycisz efekty dźwiękowe. Aktualnie dla każdej akcji z osobna można włączyć lub wyłączyć dźwięk, ale co znacznie bardziej interesujące, można również włączyć lub wyłączyć haptykę, a także ustalić jej siłę. W ten sposób osoby mające problemy ze słuchem otrzymały dodatkową informację wibracyjną.
W głównym drzewie ustawień VoiceOver pojawiła się nowa opcja o nazwie Polecenia. Za jej pośrednictwem użytkownik zyskał możliwość zmiany standardowo przypisanych gestów i skrótów klawiszowych do praktycznie wszystkich akcji wykonywanych za pomocą VoiceOver. Dotyczy to również obsługi takich elementów jak Wirtualne Pokrętło, Wejście ekranu Brajla czy nawet Pisma Ręcznego. Wg mnie jest to najciekawsza zmiana tej aktualizacji.
W tym samym miejscu umieszczone zostały Czynności. Nie są to jednak ustawienia dotyczące Czynności dobrze znanych użytkownikom z poprzednich wersji iOS.
Nowe Czynności pozwalają szybko zmieniać grupę ustawień VoiceOver. Może się to odbywać przy użyciu pokrętła, lub automatycznie, po otwarciu aplikacji lub napotkaniu określonego elementu interfejsu użytkownika. Ustawienia są bardzo bogate i umożliwiają na prawdę sporo. Użytkownik np. może tak ustawić sobie VoiceOver, aby nadchodzące wiadomości e-mail odczytywane były jednym syntezatorem mowy w określonym tempie, a np. wiadomości iMessage innym głosem i w z inną prędkością.
W iOS13 wszystkie opcje wprowadzania znaków z klawiatury wirtualnej zostały zgromadzone pod przyciskiem Wpisywanie. Pojawiła się tam również jedna nowa funkcja: Czas interakcji z klawiaturą. Podobnie jak w przypadku klawiatur brajlowskich, tu również można regulować ten parametr.
Użytkownicy słabo widzący, korzystający z opcji Zoom, otrzymali teraz możliwość sterowania powiększeniem z poziomu klawiatury, a dokładniej mówiąc, skrótów klawiaturowych.
Znane ze wcześniejszych wersji systemu Udogodnienia ekranu zmienione zostały na Ekran i wielkość tekstu. W tym wypadku to jednak nie tylko sama zmiana nazwy. Pod jednym przyciskiem zebrano tutaj wszystkie ustawienia ekranu. W tym miejscu pojawiła się również zupełnie nowa, bardzo ciekawa funkcja – Różnicuj bez koloru. Jej zadaniem jest wyświetlanie zamienników elementów interfejsu użytkownika, które do przekazywania informacji używają wyłącznie koloru. Przykładowo, jeśli sukces jakiejś operacji przedstawiony zostanie jedynie za pomocą zmiany koloru ikony z czerwonego na zielony, to użytkownik otrzyma dodatkową informację graficzną anonsującą taką zmianę. Funkcja ta rozwiąże sporo problemów osób mających problemy z rozpoznawaniem barw (daltoniści).
W zakładce Ruch znajdziemy dwie nowe opcje. Pierwszą jest Preferuj przejścia z przenikaniem. Pozwala ona zredukować ruch narzędzi sterujących interfejsu, które zmieniają swoje położenie, pojawiając się i znikając z ekranu.
Drugą nową opcją jest Automatycznie odtwarzaj Video. Jak sama nazwa wskazuje, funkcja ta umożliwia wyłączenie automatycznego odtwarzania filmów.
Całkowicie nową funkcją w systemie iOS13 jest Sterowanie głosowe. Umożliwia ona sterowanie urządzeniem tylko i wyłącznie za pomocą samego głosu użytkownika. Podobna funkcja dostępna jest już od kilku lat dla właścicieli urządzeń pracujących pod kontrolą systemu Android, i to w kilku językach. Niestety, żadne z tych dwóch rozwiązań przynajmniej puki co nie wspiera języka polskiego. Aktualnie Sterowanie Głosowe w systemie iOS obsługuje jedynie angielski ze Stanów Zjednoczonych.
Za to możliwości samej funkcji są imponujące. Oprócz wbudowanych mechanizmów obsługi, bazujących na tych samych etykietach elementów wykorzystywanych przez program odczytu ekranu VoiceOver, funkcję można uczyć nowych poleceń i słownictwa. Dzięki temu bez dotykania urządzenia, np. osoba z porażeniem czterokończynowym, jest w stanie nie tylko obsługiwać system w zakresie dotychczas udostępnianym przez Siri, ale także modyfikować ustawienia, edytować teksty itp. itd.
Współpracę ze Sterowaniem Głosowym ułatwia nakładka, którą użytkownik może sobie włączyć na stałe, a która na ekranie wyświetla podpowiedzi z jakich komend w danym momencie może on skorzystać. Możliwe jest również używanie głosowych skrótów, w działaniu przypominających nieco skróty klawiszowe.
Nowa opcja Apple TV Remote, to ukłon w stronę właścicieli Apple TV. Sam bardzo często sięgam po telefon, aby podyktować jakąś treść na Apple TV. Od tej pory, za pomocą fizycznych klawiszy iUrządzenia, będziemy mogli również poruszać się po menu Apple TV.
W iOS13 pojawiła się także nowa opcja dla osób mających problemy ze słuchem – RTT programowe. Działa bezpośrednio z poziomu aplikacji Telefon i pozwala nawiązywać oraz odbierać połączenia RTT.
RTT (ang. Real-time Text, tekst w czasie rzeczywistym) to usługa oferująca większą niezawodność, lepszą obsługę tekstu oraz możliwość jednoczesnego mówienia i słuchania w trakcie połączenia. Protokół RTT jest bardziej zaawansowany niż wcześniej stosowany TTY (Teletype).
Wśród nowości dostępnościowych pojawiły się również i takie funkcje, o których nie ma ani słowa w systemowych ustawieniach. Jedną z nich jest informowanie użytkownika przez VoiceOver, jaka osoba znajduje się w kadrze aktualnie robionego zdjęcia. Dotychczas rozpoznawanie twarzy i ich anonsowanie dostępne było dopiero przy wykonanych i przeanalizowanych przez system fotografiach. Aktualnie iOS analizuje widziany obraz w locie, i za pośrednictwem czytnika ekranu VoiceOver, informuje np. użytkownika z dysfunkcją wzroku, komu właśnie robi on zdjęcie. Dodatkowo iOS13 poprzez odpowiednie dźwięki i wibracje podpowiada, kiedy iUrządzenie znajduje się w optymalnym położeniu do zrobienia fotografii. Dzięki temu zdjęcia wykonywane nawet przez zupełnie niewidomego użytkownika, nie są pochylone w żadną stronę.
Inną nieopisaną nowością jest anonsowanie przez VoiceOver prawdopodobnego przeznaczenia niezaetykietowanych przycisków. Jeśli z układu aplikacji i samej konstrukcji przycisku wynika, że może on odpowiadać np. za akcję powrotu do wcześniejszego ekranu, program odczytu ekranu zaanonsuje go jako „Być może – Wstecz”.
Jestem absolutnie pewien, że doniesienia o kolejnych nowościach dostępnościowych będą pojawiały się wraz ze wzrostem liczby kolejnych użytkowników instalujących iOS13, oraz z czasem upływającym od oficjalnego opublikowania tej wersji systemu. A o tych co ciekawszych nowościach na pewno będziemy pisać na Łamach Mój Mac Magazyn.