Po dłuższym czasie użytkowania komputera Apple możemy zauważyć, że zaczyna się on podejrzanie zachowywać. Np. wentylatory włączają się w dziwnych momentach i nie chcą przestać chłodzić Macbooka. Zwykłe pliki tekstowe się nie otwierają, a system potrafi się nieoczekiwanie samodzielnie zamknąć i uruchomić ponownie. Sytuacje, którym nie jesteśmy w stanie zapobiec w żaden sposób, np. poprzez zmianą ustawień. Co więc możemy zrobić w takim wypadku? Na szczęście do dyspozycji mamy kilka scenariuszy. Zacznijmy jednak od tego, skąd się w ogóle biorą takie problemy.
W środowisku macOS takie zachowanie pojawia się najczęściej w sytuacji, gdy po wydaniu przez Apple nowych wersji systemów, przez kilka lat z rzędu jedynie aktualizujemy nasz komputer. Pamiętajmy, że często te pierwsze wersje nowych systemów nie są najlepiej dopracowane, co pomimo kolejnych aktualizacji może doprowadzić do nawarstwiania się drobnych błędów, których kumulacja w końcu zacznie przypominać opisane po wyżej sytuacje, co okrutnie będzie nas irytować i regularnie będzie nam przeszkadzało. Na szczęście, jak już na wstępie wspomniałem, mamy kilka możliwości działania. Dziś chciałbym zaprezentować jedną z nich, czyli Odzyskiwanie Systemu macOS.
Odzyskiwanie – co to takiego?
Odzyskiwanie Systemu macOS to bardzo ciekawe rozwiązanie. Mówiąc najprościej, instalujemy na naszym komputerze całkowicie nowy system, ale jednocześnie zachowujemy wszystkie nasze dotychczasowe ustawienia. I to dosłownie wszystkie. Hasła, konta, aplikacje, automatyzację itp. itd. Dzięki temu będziemy mieli całkowicie świeży system, bez nawarstwionych bugów z poprzednich wersji, a jednocześnie nie będziemy musieli spędzać całego tygodnia na personalizacji naszego środowiska pracy. Co ważne, tak jak przystało na rozwiązanie Apple, cały proces jest w pełni dostępny dla czytnika ekranu VoiceOver.
Przygotowania
- Po pierwsze, przystępując do odzyskiwania systemu macOS, koniecznie musimy zapewnić sobie dostęp do Internetu.
- Po drugie, jeśli będziemy to robić z VoiceOver, to musimy mieć świadomość, że większość operacji wykonywana jest w trybie poprzedzającym załadowanie systemu operacyjnego, dlatego jedyną dostępną syntezą mowy jest amerykański głos Fred, który po wybraniu polskiej wersji językowej interfejsu, polskie teksty odczytuje angielskim głosem. Warto to wziąć pod uwagę, gdy zdecydujemy się na samodzielne przywracanie środowiska macOS.
- Po trzecie, jeśli mamy przemapowane klawisze, np. Command i Option zamienione miejscami, to w trybie przywracania działają one w klasycznym układzie. Warto o tym pamiętać, gdy będziecie chcieli np. włączyć VoiceOver.
- Po czwarte, w trakcie całego procesu komputer może wyłączać i uruchamiać się ponownie kilka razy. Dlatego gdyby VoiceOver przestał w jakimś momencie do Was mówić, po prostu na spokojnie odczekajcie chwilę i włączcie go ponownie.
- I w końcu po piąte, zadbajmy o źródło zasilania. Takie zabawy na baterii mogą skończyć się dość niespodziewanie, wraz z końcem energii naszej baterii. 😉
Odzyskiwanie systemu macOS krok po kroku
- Na początek zalecam wszystkim wykonanie kopii zapasowej, najlepiej z użyciem systemowej funkcji Time Machine. Jak z niej skorzystać z VoiceOver dowiecie się z kolejnego wpisu w Mojej Szufladzie.
- Po stworzeniu kopi zapasowej wyłączamy komputer, a następnie uruchamiamy go w trybie Odzyskiwania Systemu macOS. I tu uwaga. Wygląda to inaczej jeśli posiadacie komputer z procesorem Apple, a inaczej w komputerach z procesorem Intel.
- W przypadku procesora Apple, naciskamy włącznik i trzymamy go przez kilkanaście sekund. Po tym czasie włączamy VoiceOver, np. naciskając skrót klawiszowy Command+F5. Dysponując już czytnikiem ekranu, klikamy w Opcje a potem przycisk Dalej.
- W przypadku procesora Intel, po włączeniu komputera szybko naciskamy skrót klawiszowy Command+r i przytrzymujemy go przez kilkanaście sekund. W nowszych komputerach nawet nie trzeba włączać urządzenia. Wystarczy od razu nacisnąć ww. skrót, a komputer sam się uruchomi w interesującym nas trybie. Po kilkunastu sekundach od uruchomienia komputera możemy włączyć VoiceOver.
- W kolejnym kroku zostaniemy zapytanie o wybór języka. W tabeli zaznaczamy Polski i klikamy w przycisk Dalej.
- Otwarte zostanie okno o nazwie Odzyskiwanie sytemu macOS a w nim prośba:
Wybierz użytkownika, którego hasło znasz
Na siatce użytkowników zaznaczamy odpowiednią osobę i klikamy Dalej. Zaraz potem zostaniemy poproszeni o podanie naszego hasła. - Na kolejnym ekranie pojawią się 4 opcje. Możemy przywrócić kopię systemu z Time Machine, uruchomić Safari, aby poszukać pomocy w internecie,, otworzyć Narzędzie Dyskowe, np. aby użyć ostatniej Migawki, albo skorzystać z interesującej nas dziś opcji, czyli Zainstaluj ponownie macOS Monterey. Oczywiście jeśli przywracacie inną wersję systemu, to w tym miejscu wyświetli się jej nazwa.
- Jeśli zgodnie z planem klikniecie w interesującą nas opcję, to na ekranie pojawi się następujący komunikat:
Aby przygotować instalację systemu macOS kliknij Dalej.
Jeśli to zrobimy, to VoiceOver poinformuje nas:
Szykuję informację o instalacji macOS Monterey - W kolejnym kroku zostaniemy poproszeni o akceptację warunków licencyjnych. Klikamy Akceptuję i ponownie potwierdzamy nasz wybór.
- Następny etap to wybór lokalizacji, gdzie ma zostać zainstalowany system. Dysk wybieramy z siatki. Jeśli mamy tylko jeden dysk, to nie mamy problemu. Lecz jeśli do wyboru będziemy mieli dysk Macintosh HD oraz Macintosh HD – Data, wybieramy ten pierwszy. Po dokonaniu wyboru klikamy Dalej.
- Na ekranie wyświetli się okno zatytułowane macOS Monterey, zawierające następujący komunikat:
System macOS Monterey zostanie zainstalowany na dysku Makintosh HD.
W tle kopiowane będą pliki, czego postęp możemy obserwować z VoiceOver. Do zakończenia tego procesu, na ekranie wyświetlany będzie przycisk Anuluj. - Gdy proces kopiowania plików osiągnie 100%, na ekranie pojawi się logo Apple i rozpocznie się faktyczny proces instalacji.
- UWAGA!!! Przy przełączaniu jednego procesu na drugi, najprawdopodobniej wyłączony zostanie VoiceOver. Dlatego gdy zauważycie, że VO niczego Wam nie czyta, nie panini kujcie. Po prostu włączcie VoiceOver raz jeszcze naciskając Command+F5. Nie zdziwcie się również, że VoiceOver będzie działał ciszej. Instalator posiada jedynie podstawowe sterowniki, dlatego nie będziecie mogli regulować poziomu głośności VO. Nie zdziwcie się również, jak zaczną hałasować wentylatory. To również uboczny skutek chwilowego braku sterowników.
VoiceOver będzie nam anonsował ilość procent instalacji oraz przewidywany czas jaki pozostał do jej końca. U mnie instalacja całego systemu trwała jakieś 30 min. - Gdy proces instalacji dobiegnie końca, komputer automatycznie się wyłączy. Musimy wtedy ponownie go uruchomić.
- UWAGA!!! Komputer włączy się bez dźwięku systemowego i bez włączonego VoiceOver. Dlatego spokojnie ponownie uruchamiamy VO, który tym razem odezwie się do nas już polskim głosem. VoiceOver dodatkowo przeczyta nam aktualny poziom paska postępu, oraz zaanonsuje logo Apple na ekranie.
- Tuż przed osiągnięciem 100%, VO ponownie zamilknie, ale tylko na chwilkę. Zaraz powróci już w dobrze znanej odsłonie, ze wszystkimi naszymi dotychczasowymi ustawieniami.
- Zostaniemy poproszeni o hasło użytkownika. Po jego podaniu uruchomi się system, a VoiceOver poinformuje nas, że w trę odbywa się optymalizacja Maca, więc chwilowo czas pracy na baterii oraz wydajność mogą być obniżone.
- Po chwili na ekranie pojawi się Asystent Ustawień Dostępności,. Polecam przejść sobie przez ten kreator, potwierdzając nasze dotychczasowe ustawienia VoiceOver.
- Po zamknięciu Asystenta Ustawień Dostępności, zakończy się proces odzyskiwania systemu macOS.
Podsumowanie
Na pierwszy rzut oka, opis całego procesu może wydać się dość długi, ale w praktyce jest dość prosty i intuicyjny. Jeśli tylko angielska synteza mowy nie będzie stanowiła przeszkody, to większość niewidomych czy słabo widzących użytkowników VoiceOver bez najmniejszego trudu poradzi sobie z odzyskaniem systemu macOS.
Nowi użytkownicy Maców regularnie pytają mnie jak często trzeba instalować system na nowo. Rozumiem, że to są jakieś przyzwyczajenia z pracy w środowisku Windows, ale ja na przestrzeni 10 lat, dotychczas tylko trzykrotnie musiałem instalować nowy system macOS. Dwa razy gdy sprzedawałem komputer. Tak aby jego nowy właściciel miał czyściutki system. I trzeci raz całkiem niedawno, gdy pojawiły się u mnie problemy wymienione we wstępie do tego artykułu. Jak łatwo możecie się domyślić, wszystkie one zniknęły po Odzyskaniu Systemu macOS.
Napiszcie proszę w komentarzach, jak to wygląda z waszej perspektywy. Musieliście już przeinstalowywać system? Korzystaliście z funkcji odzyskiwania systemu? A może uważacie, że tydzień bez postawienia nowego systemu jest tygodniem straconym? Chętnie poznam Wasze opinie.
A jeśli mielibyście jakieś pytania lub propozycje na kolejne wpisy tego typu, dajcie proszę znać w komentarzach lub na mojego maila.
Twój Pierwszy Kęs
Więcej informacji na temat komputerów Apple, ich dostępności i podpowiedzi jak sobie z nimi radzić na starcie, znajdziecie w zakładce:
Twój Pierwszy Kęs
Czy po takiej operacji na dysku nie robią się jakieś dziwne partycje? Względnie czy na dysku systemowym nie zostają pozostałości po starej instalacji? Generalnie nie powiedziałbym, żeby reinstalować system z tak relatywnie błachego powodu. Można się bawić w monitory aktywności i debugowanie z wyłączaniem rozszerzeń i tak dalej. Problemem takiego rozwiazania jest fakt, że częściej niż żadziej takie problemy wynikają z oprogramowania firm trzecich.
Nie, nie pozostają.
I myślę, że relatywnie, to w tym przypadku słowo klucz.
Witaj
Czy po odzyskaniu systemu, zwiększy się miejsce na dysku?
Niedawno wyświetlił mi się komunikat, że mam za mało miejsca , by zainstalować system Monterey. Co mnie zdziwiło ponieważ oprócz muzyki i dokumentów tekstowych nie mam nic więcej.
Jeśli nie, to jak zwiększyć miejsce na dysku?
Ja już kilka razy instalowałem system w ten sposób. Głównie dlatego, żeby posprzątać po aktualizacjach i latach pracy – prościej puścić system na nowo niż czyścić te śmieci i naprawiać błędy ręcznie. Zwłaszcza, że mam internet w prędkości 300 Mb/s, więc na upartego mógłbym sobie odzyskiwać co niedzielę po kościele 😉
Ale raz komputer totalnie się popsuł i nie pozwalał zalogować, a dzięki ponownej instalacji możliwe było przywrócenie go do świata żywych.
Makusia używam prawie dwa lata i dzięki Bogu nic się jeszcze nie dzieje.
Wszystko przede mną, więc bardzo dziękuję za wpis.
Po takim wyjaśnieniu myślę, że sama sobie poradzę w razie potrzeby, oby nie prędko :).
Pozdrowionka gorrrrrrące z grodu Smoka :).
Ja czekam jeszcze na zapowiadaną możliwość robienia kopi bezpieczeństwa za pomocą Time Machine do iCloud. Wtedy nawet będziesz sobie mógł zaplanować tworzenie kopii na każdy pobyt w kościele…
Mam nadzieję, że w moim przypadku odzyskanie systemu sprawi, że cahes mi nie będą rosły w zastraszającym tempie. Bo wczoraj zauważyłam, że mi się cały dysk zawalił, nie wiedziałam od czego, dopiero dziś odkryłam, że to kwestia cahes, które – nie wiedzieć czemu, zajęły ponad połowę dysku. Usuwanie katalogu trwale skutkowało tym, że rosnął na nowo do niezrozumiałych dla mnie rozmiarów.
Też mam taką nadzieję. Twój problem właśnie wygląda na taki, który może wynikać z jakiejś błędnej aktualizacji. Daj proszę znać, czy reinstalacja pomogła.
Na pewno dam znać. Swoją drogą, pocieszające, że to może pomóc. Gorzej jak nie…
Przyznam, że nie pomogło. W bibliotekach Cahes, katalog Cloudkid rośnie. Wyrzuciłam Clean My Mac, a i tak rośnie.
Czyli problem leży gdzie indziej. To ciekawa sprawa. Gdy ja ręcznie opróżnię Caches, to ten katalog rośnie mi do 3MB. Całe Caches przed opróżnieniem miało niecałe 900MB.
Jest jakiś sposób na to, by dysk całkowicie wymazać i postawić system z zewnętrznego dysku? Może to by mu pomogło… Bo mi się już pomysły kończą, a chciałabym Maca do żywych przywołać.
Oczywiście, że możesz wymazać całkowicie dysk, ale obawiam się, że to akurat w tej kwestii niczego nie zmieni. Procedura instalacji nowego systemu wygląda dokładnie tak samo jak opisałem powyżej. Różnica polega na tym, że wcześniej czyścisz dysk. Opis i instrukcje masz w poniższym odnośniku:
https://support.apple.com/pl-pl/HT208496
Ja mimo wszystko spróbuję. Bo jeśli nie to, to już nie wiem co. 🙁
Po wykluczeniu wszelkich opcji, okazuje się, że problem leży konkretnie w lokalizacji katalog domowy/biblioteki/cahes/cloukid/com apple Bird. Bo jak się wyloguję z iClouda, to nagle katalog zmniejsza się praktycznie do zera i nie rośnie. Będę w poniedziałek dzwonić do wsparcia Apple, żeby to wyjaśnić, bo nie wiem, co się mogło stać. Ja ani nic nie zrobiłam, żeby tak się stało, ani nic, kompletnie nic. Naprawdę nie wiem, o co chodzi i dlaczego tak. Pytanie tylko, czy w razie jak utworzę nowe Apple ID, będę mogła jakoś dane przenieść, jeśli nie będzie innego sposobu, bo tracić wszystkie wiadomości, zakupy, subskrypcje i inne takie… No trochę mnie to przeraża.
Dziwna rzecz. Katalog w końcu przestał rosnąć i znormalniał do normalnych rozmiarów. Jakim cudem, serio nie wiem. Ale chyba się naprawiło. 🙂
O, super! To mam nadzieję, że choć po części jest to zasługą odświeżonego systemu.
Myślę, że wiele czynników się na to złożyło, odświeżenie systemu również. Naprawdę, kamień spadł mi z serca.